Í Morgunblaðinu í dag 27. september er birt frétt um að Landsvirkjun hafi á ný sótt um virkjunarleyfi fyrir Hvammsvirkjun í Þjórsá. Svonefnd úrskurðarnefnd auðlinda- og umhverfismála hafði með úrskurði 15. júní 2023 sl. fellt fyrra leyfi Landsvirkjunar úr gildi en það leyfi hafði Orkustofnun veitt 6. desember 2022. Þessi úrskurður nefndarinnar er mikill langhundur, þar sem menn vefja málæðinu utan um höfuð sitt til að geta komist að þessari skaðlegu niðurstöðu.
Ég hef skrifað um það áður að umhverfisvænar náttúruauðlindir eru með verðmætustu eignum Íslendinga, á sama tíma og fæstar aðrar þjóðir eiga sama kost á að framleiða umhverfisvæna orku. Þær verða margar hverjar að una við kol og olíu til vinnslu á rafmagni. Náttúruverndarsinnar annarra landa horfa öfundaraugum til okkar, enda er vinnsla endurnýjanlegrar orku áhrifamesta aðgerðin gegn losun koldíoxíðs út í andrúmsloftið.
En ekki á Íslandi. Nú sitja við stjórnvöl þessara mála nefndir og ráðamenn, sem virðast hafa megna andúð á nýtingu þessara auðlinda. Með úrskurðinum frá í sumar var a.m.k. um sinn fallið frá byggingu Hvammsvirkjunar sem er augljóslega mjög hagkvæm virkjun með mikla framleiðslugetu. Svo er að sjá sem þessir áhrifamiklu ráðamenn telji að bygging þessarar virkjunar muni spilla náttúru landsins. Þetta er ótækt sjónarmið. Öll mannvirki breyta ummerkjum á byggingarstað. Húsbyggingar í Reykjavík eru gott dæmi um það! Landsvirkjun, sem byggt hefur virkjanir okkar, er þekkt af því að ganga vel um umhverfi þeirra, og er það þessu fyrirtæki til sóma.
Við Íslendingar erum í þeirri forréttindastöðu að við okkur blasa hagkvæm tækifæri til þess að nýta orku fallvatna, vindorku og jarðvarma til raforkuframleiðslu. Þessi nýting fellur vel að markmiðum um minni losun koldíoxíðs og er þar að auki grundvöllur þess að að hér verði lífvænlegt atvinnulíf til frambúðar.
Það er undarlegt svo ekki sé meira sagt að þessi afturhaldssömu stjórnvöld skuli sitja í skjóli Sjálfstæðisflokksins og jafnvel undir yfirstjórn hans. Sá flokkur ætti að vilja framfarir á þessu sviði ef marka má almenn sjónarmið hans. Kominn er tími til að losa þjóðina við afturhald langhundanna svo hægt sé að nýta þessar verðmætu orkulindir, okkur öllum til hagsbóta.
Það er óskandi að afturhaldinu muni ekki takast að hindra framgang þessarar nýju umsóknar Landsvirkjunar. Verði það reyndin ætti Alþingi án tafar að veita sérstaka lagaheimild til að unnt verði að hrinda þessu þjóðþrifamáli í framkvæmd.
Jón Steinar Gunnlaugsson lögmaður