Það er ekkert minna en skelfilegt að sjá hvernig flestar þjóðir heimsins hafa á undanförnum áratugum fengist við þann vanda sem vissulega fylgir notkun manna á fíkniefnum. Í sjónvarpsþáttum, t.d. þáttaveitunni Netflix, hafa m.a. verið sýndir fróðlegir þættir sem bera nafnið Narcos. Þetta eru leiknir þættir sem styðjast við raunverulega framvindu mála í Kólumbíu í Suður-Ameríku á síðari hluta 20. aldar. Þar var háð blóðug styrjöld stjórnvalda í landinu gegn glæpamönnum sem framleiddu og dreifðu fíkniefnum. Þessi efni voru í stórum stíl flutt ólöglega til Bandaríkjanna, þar sem salan var gríðarleg og stjórnvöld réðu ekki neitt við neitt í að hindra dreifinguna.
Þetta er harmþrungin saga. Í stríðinu gegn fíkniefnum hefur gríðarlegur fjöldi fólks látið lífið, þar með talinn mikill fjöldi almennra borgara sem hafa í sjálfu sér aldrei verið sjálfviljugir þátttakendur. Þó að stefna margra ríkja hafi mildast á undanförnum árum, sýna rannsóknir að miklu fleiri láta lífið í þessu stríði heldur en myndu verða fíkniefnunum sjálfum að bráð ef þau yrðu einfaldlega leyfð eins og áfengi. Og margs konar annað böl fylgir hinni opinberu bannstefnu gegn fíkniefnunum. Haldið er lífi í undirheimum, þar sem glæpir þrífast og löggæslan ræður ekkert við. Ungmenni, sem leiðast út í neyslu, verða fórnarlömb glæpamanna. Þau fjármagna neysluna með glæpum og vændi. Efnin sem dreift er geta verið stórhættuleg meðal annars vegna þess að stundum er reynt að drýgja þau með íblöndun annarra efna. Og þó að afstaðan hafi mildast er árangurinn af þessari skelfilegu stefnu smávægilegur. Efnin flæða yfir á Vesturlöndum og yfirvöldin ráða ekkert við vandann.
Þjóðir heims ættu að taka sig saman um að breyta þeirri stefnu mannfórna sem þær flestar fylgja í þessum málaflokki. Það ætti hreinlega að leyfa að minnsta kosti flestar tegundir fíkniefna. Efnin yrðu þá framleidd undir vörumerkjum og dreift á almennum markaði eins og áfengið. Það er líka löngu sannað að þeir sem lenda í erfiðleikum vegna neyslu efnanna eiga sér miklu meiri von um bata með samskonar aðferðum og dugað hafa áfengissjúklingum, það er að fara í meðferð til að læra að skilja vanmátt sinn gagnvart þessum efnum og taka ábyrgð á eigin lífi.
Breytt stefna í þessum málum er til þess fallin að kippa fótunum undan starfsemi glæpamanna sem nærast á banninu og undirheimagróskunni sem það leiðir af sér. Það er löngu kominn tími til að þjóðir heims vakni og átti sig á því að stefnan sem fylgt hefur verið á þessu sviði er bara eins konar helstefna með glæpum og mannfórnum sem unnt er að draga úr svo um munar.
Jón Steinar Gunnlaugsson lögmaður
Comments